اعضای گروه «این بحرین است» میگویند با «پیام صلح» سلطان حمد بن عیسی آل خلیفه، آمدهاند که رواداری مذهبی جهانی را پیشبرانند.
در دیداری از اسرائيل که از سوی نمایندگان یک کشور عربی بدون روابط دیپلماتیک به طرز حیرتآوری کمسابقه است، هیأتی از چهرههای مذهبی کشور سلطاننشین خلیج فارس، بحرین، ماه گذشته با «پیام صلح» سلطان حمد بن عیسی آل خلیفه به کشور یهودی وارد شدند.
بتسی ماتیسن، رئیس سازمان غیردولتی مستقر در بحرین به نام «این بحرین است»، که ریاست گروه را به عهده داشت، گفت «پیام ما، همزیستی صلحآمیز بدون مداخلهی دولت است».
۲۴ تن اعضای گروه – شامل مسلمانان شیعه و سنی،نیز بودایی، مسیحی، هندو، و سیک – به عنوان مهمانان مرکز سیمون ویزنتال، گروه حقوق بشری یهودی مستقر در ایالات متحده به کشور وارد شدند. بسیاری اولین سفر علنی یک هیأت نمایندگی کشور سلطنتی خلیج فارس به اسرائیل را نشانهای از احتمال گرم شدن روابط میان دو کشور در نظر میگیرند.
توضیح تصویر: حمد بن عیسی آل خلیفه سلطان کشور بحرین (راست) به همراه بتسی ماتیسن، رئیس سازمان غیردولتی مستقر در بحرین به نام «این بحرین است»
در مصاحبهی انحصاری بخش فارسی تایمز اسرائيل با اعضای هیأت در اورشلیم، ماتیسن گفت که سازمان مردمنهاد هفتسالهی وی «با مشارکت در شیوههای فروتنانهی چندینصدسالهی زیست بحرین، جایی که مردم در کنار هم با احترام و عشق متقابل زندگی میکنند، آزادی مذهب و همزیستی صلحآمیز را گرامی میدارد».
ماتیسون که خود در خانوادهای مسیحی در اسکاتلند زاده شده، در ۱۹۸۰ برای کار به بحرین آمد و از آن زمان در این کشور مقیم است. وی اعلام کرد «ما با پیروان مذاهب ارتباطگیری میکنیم».
ماتیسون گفت که هیأت نمایندگی به لطف دعوت خاخام ماروین هایر و خاخام آبراهام کوپر از مرکز سیمون ویزنتال لسآنجلس در جلسهی سال گذشته از حضور سلطان حمد بن عیسی آل خلیفه در بحرین، به اسرائیل آمدهاند.
بنا به قول ماتیسون، هنگامی که از سلطان پرسیده شد آیا هیأت میتواند از اسرائیل بازدید کند، وی به هایر پاسخ داده است که «شهروندان بحرین به هر جایی در جهان که بخواهند سفر میکنند؛ شهروندان بحرین با محدودیتی روبرو نیستند».
ماتیسون گفت، «به همین خاطر ما امروز اینجا هستیم».
آل خلیفه با شماری طرحهای گسترده در راه تحدید افراطیگری مذهبی، کارزاری جهانی در راه رواداری مذهبی و همزیستی را آغاز کرده است. در متنی که در ۲۰۱۷ به نام «منشور سلطان بحرین» منتشر شد، وی به طور علنی تعهد نمود که تروریسم، افراطیگری، خشونت، عدم رواداری، و نفرت را براندازد و از پیروان همهی ادیان خواست تا «از این اعمال دوری جویند و تعهد کنند که به جای آن به احترام و درک متقابل و عشق روی آورند».
کشیش جانی مور، از اعضای هیأت که در تنظیم متن منشور سهیم بوده است میگوید «زبان آن زبانی است مردمی، و میلیونها نفر، نه فقط هزارها نفر، متن را بخوانند و گرامی بدارند».
توضیح تصویر: خاخام ماروین هایر و آبراهام کوپر از مرکز سیمون ویزنتال با حمد بن عیسی آل خلیفه سلطان بحرین ملاقات میکنند – ۲۳ فوریه ۲۰۱۷
کشیش مور گفت این «سند ژرف» از همه دعوت میکند در ساختن محیطی جهانی که در آن ایمان به خدا، موهبتی برای تمام ابناء بشر و بنیانی است برای صلح، نقشی فعال به عهده گیرند. وی گفت «وقتی ما همه با هم [روی تنظیم این سند کار میکردیم] باور نمیکردم در زبان، در این ابعاد پیش برویم».
کشیش مور گفت در سالهای اخیر تلاشهای مشابهی را در تشویق به ایجاد گفتوشنودهای میانمذهبی مشاهده کرده است، مانند «منشور مراکش»، یا «پیام عمان»، اما منشور بحرین به این خاطر متفاوت است که به دست علما و پژوهشگران نوشته نشده بلکه به قلم یک سلطان مسلمان عرب نوشته شده است.
ماتیسون گفت آل خلیفه از کشیش مور و خاخام هایر دعوت کرد در تنظیم متن پیشنویس منشور همکاری کنند زیرا «عقیده داشت که میبایست در تنظیم این متن با هر سه دین ابراهیمی مشورت شود».
گذشته از منشور، سلطان همچنین مرکزی علمی در دانشگاه ساپینزای رم به نام «مرکز گفتوشنودهای میانمذهبی و همزیستی صلحآمیز سلطان حمد» تأسیس کرده است که در اوایل ۲۰۱۸ راهاندازی خواهد شد.
هیأت مزبور توضیح داد این طرح با هدف تأکید بر باور سلطان بر آزادی مذهب به عنوان اساس همزیستی صلحآمیز است، و گفتوشنود میانمذهبی میبایست در دل آن جای داشته باشد و در نتیجه اهمیت آموزش و دخیل داشتن نسل جوان در سراسر جهان، اهمیتی چشمگیر دارد.
توضیح تصویر: شاهزاده ناصر بن حمد آل خلیفه از بحرین، به همراه خاخام هایر، رئیس و بنیانگزار مرکز سیمون ویزنتال به همراه رهبران میانمذهبی حین امضای منشور رواداری مذهبی بحرین – به قلم سلطان حمد بحرین در مراسمی تاریخی در هتل بورلی ویلشیر
کارزار سلطان همچنین شامل تأسیس مرکز تازهای در پایتخت بحرین است که در ۲۰۱۸ به نام «مرکز جهانی همزیستی صلحآمیز سلطمان حمد» راهاندازی خواهد شد. قرار است در این محل کنفرانسها و برنامهها و گفتوشنودهایی در ترغیب و ترویج هدفهای مذکور برگزار شود و شامل موزهای نیز خواهد که میراث آزادی مذهبی و همزیستی کشور را به نمایش بگذارد.
ماتیسون گفت که این محل میتواند «بهترین گزینه» برای برگزاری مذاکرات صلح اسرائیل و فلسطینیان باشد.
ماتیسون که در مقام دبیرکل انجمن تبعیدیان فدراسیون بحرین نیز به کار مشغول است، توضیح داد که در طول صدها سال، بحرینیها به روی مذاهب همسایههای خود از مسیحیت، یهودیت، بودایی، سیکی و شاخههای گوناگون اسلام آغوش گشودهاند و با عطوفت و همدلی در کنار هم زیستهاند. این پیامی است که ماتیسون و شماری دیگر از اعضای هیأت در سراسر جهان، در لندن، برلین، بروکسل، پاریس، واشنگتن، نیویورک، رم، لسآنجلس، و همین اخیرا در اورشلیم بر آن تأکید مینمایند.
بحرین اکنون مشغول ساختمان «کلیسای جامع بانوی ما»، که بزرگترین کلیسایی است که در شبهجزیرهی عربستان ساخته شده است، میباشد. در کنار این کلیسا، یک مسجد تازه، به عنوان نماد آزادی مذهب در منطقه ساخته خواهد شد.
یکی از روحانیان هیأت در طول سفر در اسرائیل به خبرگزاری اسرائیلی «هداشوت» گفت «سلطان ما را با پیام صلح برای تمام جهان، روانه کرده است». این روحانی گفت که شیعهها که اکثریت ساکنان کشور تحت حاکمیت سنیان را تشکیل میدهند، احساسات منفی علیه هیچ یک از دیگر مذاهب ندارند. «شیعیهای مقیم بحرین و خارج احساس نفرت ندارند، و پیامهای بدخواهانه و یا نفرت علیه هیچکدام از مذاهب و رشتهمذاهب دیگر به هیچ عنوان ندارند».
هنگام بروز جنبش «بهار عربی» در سرتاسر منطقه که در ۲۰۱۱ روی داد، کشور بحرین با تظاهرات جامعهی شیعیان کشور مواجه شد. با کمک عربستان سعودی که لشکریان خود را برای کمک از گذرگاهی که دو کشور را از هم جدا میکند به این کشور گسیل کرد، بحرین تظاهرات را سرکوب کرد و ایران را متهم به تحریک و هماهنگی ناآرامیها نمود.
خبرگزاریهای داخل ایران، که اکثرا به اصولگرایان کشور نزدیکاند، بدون فوت وقت خبر بازدید هیأت بحرینی از اسرائیل را منتشر کردند، و بهخصوص انتقادهایی که در جهان عرب در رابطه با این سفر ابراز شده بود را پوشش دادند.
خبرگزاری تسنیم به نقل از جنبش جهاد اسلامی فلسطین گفت این سفر به معنای «خروج از ارزشهای اسلامی و عربی است». پرس تیوی، با اشاره به گزارش تایمز اسرائیل از این بازدید، گزارش کرد که «جامعهی ملی اسلامی الوفاق»، حزب اصلی اپوزیسیون بحرین «هرگونه اقدام ماناما برای عادیسازی روابط با اسرائیل را به شدت محکوم میکند». این کانال نیمهرسمی بازدید هیأت از اسرائیل را به عنوان «پیامد» سیاست دولت دونالد ترامپ که شامل شناسایی اورشلیم به پایتختی اسرائیل میشود و تنها سه روز پیش از این سفر اعلام شد، عنوان کرد.
توضیح تصویر: سلطان بحرین، حمد بن عیسی آل خلیفه، حین گفتگو در جلسهای با رئیس جمهور ایالات متحده پرزیدنت دونالد ترامپ – ۲۱ مه ۲۰۱۷
بحرین نیز مانند اسرائیل روابط بسیار متشنج با ایران دارد. در گزارش سپتامبر ۲۰۱۷ وبسایت «چشم خاورمیانه» از یک مقام بینام بحرینی نقل شده است که تثبیت پیوندهایی میان اورشلیم و ماناما در مقابله با ایران مؤثر است.
این گزارش چند روز پس از آن منتشر شد که خاخام هایر، در پی ملاقات با سلطان بحرین، به تایمز اسرائیل گفت که سلطان در مخالفت با تحریم اسرائیل از سوی کشورهای عربی سخن گفته است و تصمیم دارد به شهروندان سلطاننشین خود اجازه دهد آزادانه از کشور یهودی دیدن کنند.
بحرین، که مجمعالجزایری است در خلیج فارس و جمعیت آن ۱.۴ میلیون نفر است، روابط رسمی دیپلماتیک با کشور اسرائیل ندارد. با این حال، شمار اندکی از گردشگران و تجار اسرائیلی در سالهای گذشته به بحرین رفتوآمد کردهاند.
در سال ۲۰۰۹، شیخ سلمان بن حمد آل خلیفه، ولیعد بحرین مقالهای در واشنگتن پست منتشر کرد که در آن از کشورهای عربی خواسته بود به خاطر روند صلح، با اسرائیل بیشتر وارد گفتوشنود شوند. در ۲۰۱۶، هنگامی که رئیس جمهور پیشین اسرائیل، شمیعون پرس درگذشت، بحرین تنها کشور خلیج فارس بود که علنا سوگوار مرگ او شد.